Có những vết sẹo mang tên tuổi trẻ, nơi ta từng sống hết mình, yêu cuồng dại và sai thật nhiều.
Chào cậu, mình của năm hai mươi tuổi.
Hôm nay trời không đẹp lắm, nắng thì gắt, gió thì lười, mọi thứ cứ lững thững như thể không ai có nhu cầu gì gấp gáp. Mình cũng vậy, không có chuyện gì đặc biệt. Chỉ là bỗng muốn viết cho cậu, cái thằng mình trẻ tuổi, hiếu thắng, ngông cuồng và nhiều lúc chẳng biết mình đang cần gì. Cũng không biết tại sao, có thể vì đã lâu rồi mình không thật sự ngồi lại với quá khứ. Hoặc đôi khi để sống nhẹ lòng người ta không chỉ buông bỏ mà còn phải học cách tha thứ, mà người đầu tiên mình cần tha thứ… lại là cậu. Không chỉ vì những gì cậu đã làm, mà vì những phần tuổi trẻ nông nổi trong mình từng ngưỡng mộ điều đó.
Cậu của năm hai mươi là một người rất vội, mọi thứ đều phải nhanh. Nhanh yêu, nhanh tin, nhanh nản. Cậu sống như thể nếu không bứt phá, không hơn người, thì cậu sẽ trở thành kẻ thua cuộc. Cậu ghét sự chậm rãi, ghét những điều không chắc thắng. Ghét cả việc chờ đợi dù đôi khi, chỉ cần chờ thêm một chút thôi là mọi thứ sẽ khác.
***
Mình nhớ có lần cậu lao xe máy thật nhanh qua một con phố đông người, chỉ để cảm thấy mình “ngầu hơn” những người còn lại. Tiếng gió rít bên tai, ánh mắt bất cần lướt qua dòng người hối hả như thể thế giới này sinh ra chỉ để chứng kiến khoảnh khắc điên rồ đó của cậu. Khi ấy cậu còn quá trẻ để nhận ra rằng đó không phải là bản lĩnh, càng không phải tự do. Đó là một sự thách thức với số phận mà cậu tưởng như mình miễn nhiễm. Giờ sau gần hai chục năm khi nghĩ lại, mình vẫn thấy lạnh sống lưng. Không phải vì tốc độ, mà vì cái cách cậu coi nhẹ mạng sống của chính mình và của những người xung quanh. Đó không chỉ là một cú rồ ga bốc đồng, mà là minh chứng rõ ràng nhất cho cái gọi là “ảo tưởng sức mạnh” của tuổi trẻ, khi người ta chưa hiểu rằng có những sai lầm không cho cơ hội sửa chữa. Tuổi trẻ mà, ai cũng có những lần nhầm lẫn giữa “tự tin” và “coi thường hậu quả”. Giữa “sống thật” và “sống liều”. Chúng ta từng nghĩ sống hết mình là phải cháy rực, phải khác biệt, phải nổi bật. Nhưng sau này khi bình tâm hơn mới hiểu: sống hết mình là biết giữ mình. Là biết khi nào nên dừng lại, không phải vì sợ hãi, mà vì trưởng thành.
Cậu từng thích những người quá đẹp. Không phải cái đẹp khiến người ta bình tâm hơn, mà là cái đẹp khiến mình thấy mình thấp đi, thấy phải cố gắng bước lên để chạm tới. Cậu không yêu cô ấy vì cô ấy thực sự chạm vào phần nào trong tim cậu, mà bởi vì hình bóng cô ấy phản chiếu một điều mà cậu khát khao được trở thành. Như thể, nếu có được một người như vậy, cậu sẽ thấy mình được cả thế giới ngưỡng mộ. Cậu biết rõ cô ấy không dành cho mình, thậm chí có lẽ chẳng bao giờ nhìn cậu đủ lâu để thấy được sự chân thành bên trong. Nhưng cậu vẫn bám lấy hình ảnh đó, như một đỉnh núi phải leo tới, không phải để yêu, mà để chứng minh với chính mình rằng mình “có thể”.
Cậu đi vào tình yêu như người ta chạy trốn, không mang theo sự sẵn sàng, chỉ mang theo nỗi sợ bị bỏ lại. Cậu nói những điều lớn lao, vẽ ra tương lai như một kẻ mộng du, mà chính cậu cũng không đủ dũng cảm để bước vào nó. Và khi tình cảm không như mong đợi, cậu chọn im lặng, chọn biến mất, không phải vì cậu tàn nhẫn, mà vì cậu chưa biết cách ở lại khi mọi thứ không còn đẹp đẽ như ban đầu. Cậu từng tưởng tình yêu là để lấp đầy khoảng trống, nhưng đâu ai lấp được khoảng trống của người không biết rõ mình đang thiếu gì ? Yêu kiểu đó, cậu không làm tổn thương người khác nhiều bằng chính mình. Vì mỗi lần tình cảm tan vỡ, cậu lại thấy mình trống rỗng hơn, mòn mỏi hơn. Mãi đến sau này mình mới hiểu ra một điều tưởng như hiển nhiên: khi ta không biết yêu bản thân, ta sẽ không thể yêu ai cho tử tế. Tình yêu không phải là thứ khiến ta đủ đầy, mà là điều ta nên mang đến khi đã đủ đầy. Cậu từng chạy đi tìm người khiến mình thấy “xứng đáng được yêu”, trong khi đáng ra, cậu chỉ cần học cách ở lại với chính mình, trong những ngày không ai ở lại cả.
Ngày đó, cậu tiêu tiền như thể sau này sẽ trúng số. Mình vẫn nhớ đôi giày cậu mua chỉ vì ai đó nói nó “chất”, để rồi hai tháng sau vẫn nằm nguyên trong hộp vì “ngại bẩn”. Chiếc đồng hồ fake bóng lóa dưới nắng, đeo lên tay lại thấy chẳng ăn nhập gì. Không phải vì nó rẻ, mà vì cậu chẳng thực sự cần nó. Rồi những buổi cà phê dài như vô tận, nơi cậu ngồi hàng giờ mà không thực sự nói gì, chỉ mong ánh nhìn ai đó dừng lại, để thấy cậu “có gu”, thấy cậu “khác biệt”. Cậu không xấu. Thật lòng, cậu chưa bao giờ xấu. Chỉ là hơi ngốc, ngốc vì tin rằng nếu gói mình trong những món đồ đẹp đẽ, đắt tiền, thì thế giới sẽ nhìn nhận cậu bằng ánh mắt dịu dàng hơn. Cậu cố mua sự công nhận từ người khác bằng những thứ mà không bao giờ đủ, không đủ để cậu thấy mình ổn, không đủ để người ta thực sự hiểu cậu là người thế nào.
Tuổi trẻ mà, ai chẳng có những lần đánh đồng giá trị bản thân với những gì người ta thấy trên bề mặt. Những đôi giày, đồng hồ, ly cà phê đắt tiền… tất cả đều có thể vay mượn, nhưng cảm giác được chấp nhận thì không. Có những điều càng cố chứng minh người ta lại càng không tin là thật. Mà kỳ lạ thay, càng không tin là thật, cậu lại càng cố gắng nhiều hơn, như thể chỉ cần thêm một món đồ nữa, thêm một cái gật đầu nữa, thì lòng mình sẽ thôi trống trải. Sau này, khi không còn tiêu tiền kiểu “vung tay”, cậu mới hiểu: sự công nhận không đến từ ví tiền, mà đến từ sự thấu hiểu bản thân. Và đôi khi, thứ khiến người khác nể phục nhất lại là sự yên ổn nội tâm, không ồn ào, không màu mè, không cần phải cố gắng trở thành ai khác.
Rồi có những ngày cậu cày game đến sáng, mắt đỏ hoe, lưng nhức mỏi, dạ dày cồn cào vì cà phê đặc. Mỗi tiếng “victory” vang lên như một lời an ủi, một sự thừa nhận, rằng ít nhất ở đây cậu làm được gì đó. Ở đó không ai hỏi cậu có đủ giỏi không, có kiếm được bao nhiêu tiền, có “ra gì” chưa. Trong game, cậu là người điều khiển, là người quyết định – thứ quyền lực mà thế giới thật luôn từ chối trao cho cậu. Game không sai. Giống như rượu, thuốc lá, hay một bài nhạc buồn được bật đi bật lại, nó không có tội. Nhưng cậu đã dùng nó như một cánh cửa để trốn đi, trốn khỏi những bữa ăn gia đình đầy câu hỏi, những ánh mắt so sánh, những kỳ vọng khiến cậu nghẹt thở. Trốn khỏi cảm giác mình không đủ tốt, không đủ nhanh, không đủ thành công. Và đáng sợ nhất là trong thế giới thật, cậu bắt đầu mất phương hướng. Những người khác bước đi, cậu đứng lại. Họ có nơi để đến, còn cậu chỉ có một chiếc ghế, một màn hình, và một thế giới ảo mà mình “có ích”. Cậu bắt đầu nghi ngờ chính mình, không phải vì thất bại, mà vì không biết mình đang cố gắng vì điều gì. Cậu không lười, chỉ là không còn đủ niềm tin để đứng dậy mỗi sáng và tin rằng hôm nay sẽ khác hôm qua. Cậu không kém cỏi, chỉ là từng thử rồi thất bại quá nhiều lần, đến mức sợ cả việc thử lại. Và trong im lặng, cậu chọn an toàn, dù biết rõ đó không phải nơi mình thuộc về.
Mình không trách cậu. Chỉ là có những lần sống sót quá lâu trong một thế giới không thật, ta quên mất cách sống ở thế giới thật này, nơi con người dễ tổn thương, nhưng cũng dễ cảm động. Nơi không phải ai cũng hiểu mình, nhưng vẫn luôn có một người đang đợi mình bước ra.
***
Cậu sĩ diện lắm, dù chẳng có gì nhưng ghét phải nhờ vả ai. Cậu không xin giúp đỡ không phải vì mạnh mẽ, mà vì sợ bị đánh giá. Cậu chọn đi đường vòng thay vì hỏi một câu đơn giản. Cậu ngồi nhà cả ngày vì không có đủ tiền đi chơi với bạn, nhưng vẫn lên mạng đăng hình, giả như mọi thứ vẫn ổn. Cậu giấu mọi thứ vào lòng. Có lúc buồn đến phát điên nhưng ra ngoài vẫn cười như chẳng làm sao. Cậu nghĩ “làm phiền người khác” là điều tệ hại nhất nên cứ gồng lên mà sống. Thật ra cậu không giỏi chịu đựng như vẻ ngoài, chỉ là đã quen với việc không ai ở lại đủ lâu để nhận ra cậu đang không ổn. Cậu sợ người ta thấy mình yếu đuối. Sợ người ta giúp rồi kể lại. Sợ cái cách thế giới này nhìn vào những vết nứt, không để vá lại, mà để phán xét. Có những đêm cậu tự trách mình vì một chuyện rất nhỏ, chỉ vì ai đó lỡ nói một câu tưởng như vô tình. Cậu thổi phồng mọi thứ trong đầu, tưởng tượng ra đủ tình huống tồi tệ mà thực ra chưa từng xảy ra. Cậu giận mình, rồi giận cả thế giới. Tuổi 20 là như vậy, dễ tổn thương nhưng không biết cách kêu cứu.
Cậu từng nghĩ thành công là phải hơn người, phải có gì đó khiến người khác ngước nhìn, có một công việc tốt, một tình yêu đẹp, một cuộc sống đủ “xịn” để khiến ai đó hối tiếc vì từng bỏ lỡ. Cậu không đố kỵ, chỉ là cậu so sánh một cách vô thức nhưng dai dẳng. Đứa nào có xe trước, đứa nào yêu trước, đứa nào đi du học, làm sếp, lên báo… cậu đều nhớ. Không phải vì cậu ghét họ mà vì mỗi lần như vậy cậu lại quay về tự hỏi: “Mình đã làm được gì vậy ?” Cậu nhìn đời như một cuộc đua, mà vạch đích thì mơ hồ, còn mốc thời gian thì do thiên hạ đặt ra. Cậu tự tạo áp lực cho mình phải “có gì đó” ở tuổi đôi mươi, như thể chậm lại một nhịp là bị bỏ rơi mãi mãi. Nhưng cậu đâu biết, người thành công sớm chưa chắc đã hạnh phúc, còn người chậm hơn không có nghĩa là thất bại. Cậu chưa từng được dạy rằng mỗi người có một chiếc đồng hồ riêng, mỗi hành trình có một nhịp bước riêng. Có những con đường tưởng thẳng thớm mà lại đi lạc, có những lối nhỏ đầy sỏi đá nhưng cuối cùng lại đưa người ta đến nơi đáng sống nhất. Có những chặng đường phải dẫm đau thì mới biết nó dẫn đi đâu. Cậu nghĩ mình đang thua chỉ vì chưa đến được nơi người khác đang đứng, nhưng ai nói điểm đến đó phù hợp với cậu ? Có thể cậu chưa đi nhanh, vì cậu đang học cách đi đúng. Có thể cậu chưa “ra gì”, vì cậu đang lặng lẽ xây một nền móng đủ vững để sau này không gió nào quật nổi.
Thành công không phải là hơn người, mà là hơn chính mình ngày hôm qua. Là không còn ép bản thân sống theo nhịp vỗ tay của người khác. Là biết mình đang đi đâu, và dù có chậm, cũng không quay đầu lại vì ai cả.
***
Giờ đây mình đã gần 40. Không phải già, nhưng đã đi đủ xa để khi ngoảnh lại có thể mỉm cười với những dại khờ, những vấp ngã, cả những điều từng khiến mình tưởng sẽ không bao giờ vượt qua được. Thanh xuân là một thứ vừa đẹp, vừa nguy hiểm. Đẹp, vì nó dám. Dám yêu, dám sai, dám nghĩ mình bất bại. Nguy hiểm, cũng vì nó tưởng chỉ cần dám là đủ. Tưởng cảm xúc là chân lý. Tưởng nổi loạn là tự do. Tưởng được chú ý là được yêu thương.
Mình đã mất vài năm để chữa những vết xước mà cậu để lại. Những đêm dài mất ngủ vì những lựa chọn bồng bột, những mối quan hệ nửa vời, những lần gồng lên làm người lớn mà bên trong thì vụn vỡ như một đứa trẻ bị lạc. Nhưng cũng nhờ vậy, mình học được cách sống nhẹ hơn. Không phải nhẹ dạ, mà là nhẹ lòng. Không phải dễ dãi, mà là dễ thở. Học cách lắng nghe mình trước khi tìm cách làm hài lòng người khác. Học cách buông bỏ mà không thấy mình thua thiệt. Học cách chậm lại, và biết ơn vì còn được bước tiếp.
Nếu được gặp lại cậu mình sẽ không cản cậu làm điều gì cả, vì mình biết cậu sẽ không nghe đâu. Ở tuổi đó ai cũng cần được tự vấp ngã để hiểu ra điều mà lời khuyên không thể dạy. Mình chỉ mong cậu biết một điều:
Rằng mỗi lần vấp ngã không khiến cậu tệ đi, nếu cậu chịu đứng dậy. Mỗi lần sai lầm không giết chết cậu, nếu cậu chịu nhận ra. Mỗi lần thất vọng không làm cậu nhỏ lại, nếu cậu giữ được lòng tin. Và quan trọng nhất, mỗi lần sống thật là một lần mình gần hơn với chính mình, không phải bản sao của ai, không phải phiên bản được chỉnh sửa để được chấp nhận. Mà là cậu, đủ đầy, dở dang, chân thành, và đang học cách trưởng thành theo cách riêng của mình.
Cảm ơn cậu đã từng sống liều lĩnh, đã từng ngốc nghếch, đã từng làm đủ trò ngu dại. Nếu không có cậu, sẽ chẳng có mình hôm nay, người viết bức thư này bằng một trái tim không còn giận nữa.
Viết tới đây thôi, không phải hết chuyện, chỉ là mọi điều quan trọng đã được nói ra rồi. Nếu ai đó trẻ hơn đang đọc những dòng này, và thấy mình trong đó thì mong bạn hãy hiểu: Bạn không một mình. Đã từng có rất nhiều người sai như bạn, và rồi họ cũng học cách sống tốt hơn. Không phải trong một ngày, mà trong cả một đời.
© 2025 Yuumon.
Bản quyền nội dung thuộc về Yuumon. Vui lòng không sao chép, chỉnh sửa, hoặc đăng tải lại dưới bất kỳ hình thức nào mà không ghi rõ nguồn. Nếu trích dẫn, xin vui lòng dẫn link về bài viết gốc tại: www.yuumon.com